LesioPM

Umowa międzynarodowa z dnia 23 sierpnia 1939 roku, będąca formalnie paktem o nieagresji pomiędzy III Rzeszą i Związkiem Socjalistycznych Republik Radzieckich, oprócz oficjalnej jawnej części zawierała w załączeniu tajny protokół, który de facto dzielił między sygnatariuszy tego paktu terytoria suwerennych państw Europy Środkowej w tym Polski, Litwy, Łotwy, Estonii, Finlandii i Rumunii. Zgodnie z paktem Ribbentrop-Mołotow Łotwa i Estonia miały znaleźć się w sowieckiej strefie wpływów, natomiast Litwa miała przypaść Niemcom.

W trakcie wspólnej sowiecko-niemieckiej inwazji na Polskę we wrześniu 1939 roku, terytoria państw bałtyckich były przedmiotem targów, w konsekwencji wszystkie trzy znalazły się w strefie wpływów Związku Radzieckiego. Zaledwie tydzień po inwazji sowieckiej na Polskę Moskwa zaczęła wywierać presję na rząd Estonii, żądając zgody na założenie przez Armię Czerwoną baz na terytorium Estonii. W dniu 28 września 1939 roku podpisano dziesięcioletni dwustronny pakt "pomocowy", który zezwalał na rozmieszczenie radzieckich żołnierzy w Estonii. Podobnie sprawy miały się z Litwą i Łotwą na początku października, najpierw wymuszono zgodę rządu Litwy na zajęcie przez sowietów portów marynarki wojennej, a następnie Armia Czerwona wkroczyła na Łotwę przygotowując pozycje do wojny z Finlandią. Polityka Moskwy była nastawiona na stworzenie politycznego zamieszania w krajach nadbałtyckich, skutecznie doprowadzili do obalenia niektórych rządów, żeby ich miejsce zajęli marionetkowi politycy prosowieccy.

Na początek czerwca 1940 roku Armia Czerwona rozpoczęła przygotowania do inwazji na Łotwę, Estonię i Litwę. Stalin wydał rozkaz zakończenia przygotowań inwazji wojskowej na kraje nadbałtyckie do dnia 12 czerwca 1940 roku. Dwa dni później wystosowano do rządu Litwy żądanie podania się do dymisji i ustanowienia rządu sowieckiego, w tym samym czasie radzieckie flota zablokowała estońskie porty. W dniu 15 czerwca 1940 roku ruszyła radziecka ofensywa na Litwę, wymiana ognia między radzieckimi i łotewskimi żołnierzami miała miejsce w pobliżu Maslenek, następnego dnia ruszyła główna inwazja na terytorium Łotwy i Estonii. Sporadyczne walki trwały jeszcze przez kilka dni, ale siły sowieckie zajęły większość terytorium krajów bałtyckich do końca 17 czerwca 1940 roku.

W lipcu 1940 roku w okupowanych przez Związek Radziecki krajach przeprowadzono plebiscyty, w których wszystkie trzy narody wyraziły jednogłośnie chęć przyłączenia do Związku Radzieckiego, oczywiście plebiscyty były sfałszowane. Aneksja krajów bałtyckich została zakończona na początku sierpnia 1940 roku, kiedy to Litwa, Łotwa i Estonia (w tej kolejności) przyłączyły się do Związku Socjalistycznych Republik Radzieckich, czego następstwem było utworzenie bałtyckich republik radzieckich: Litewskiej, Łotewskiej i Estońskiej.

"Okupacja" krajów bałtyckich nie zakończyła się po wojnie, włączone w 1940 roku "dobrowolnie" do Związku Radzieckiego republiki po zakończeniu wojny pozostały w granicach imperium. Dopiero pod koniec lat 80-tych rozpoczął się nowy okres odrodzenia narodowego krajów bałtyckich, które po kolei ogłaszały niepodległość, oczywiście Związek Radziecki próbował siłowo utrzymać ich w ryzach, jednak był to początek końca Związku Socjalistycznych Republik Radzieckich, gdyż inne republiki również wyczuły swoją szansę. Wojska Armii Czerwonej pościły Litwę w 19933 roku, rok później Estonię. "W następstwie porozumienia z Łotwą, Rosja wycofała swoje wojska z tego kraju, ale nadal używała radaru w Skrundzie–1. Trwało to do 1995, kiedy obiekt wyburzono. Ostatnie oddziały rosyjskie stacjonujące w Skrundzie–1 opuściły Łotwę w 1999".

---

Subiektywne opracowanie, które ma na celu przybliżyć czytelnikowi w sposób przystępny wydarzenia historyczne, wspomagałem się materiałami z Wikipedii i innymi. Obrazy pochodzą z Wikimedia na licencji CC0.