LesioPM

Wielkie firmy logistyczne takie jak DHL, UPS czy Federal Express oraz kontrolerzy ruchu powietrznego zawdzięczają wiele współczesnych procedur i protokołów bezpieczeństwa berlińskiej operacji Vittles, która trwała od 26 czerwca 1948 do 30 września 1949 roku.

Zakończenie II wojny światowej nie oznaczało, że wojenni sojusznicy w walce z hitlerowskimi Niemcami, będą nadal sojusznikami po pokonaniu III Rzeszy. Podział Niemiec na cztery strefy okupacyjne spowodował pogorszenie stosunków między Związkiem Radzieckim, a zachodnimi aliantami. Spór toczył się między innymi o przyszłość Niemiec, Stalin dążył do utrzymania Niemiec jak najdłużej w osłabieniu, natomiast alianci wprowadzali reformy, które miały pomóc powojennym Niemcom podnieść się z niebytu. Wprowadzona 20 czerwca 1948 roku bez konsultacji z Sowietami reforma walutowa, której celem było zastąpienie reichsmarki - marką niemiecką była przyczyną jedego z kryzysów.

Reforma ta stała się bezpośrednią przyczyną jednego z pierwszych poważnych kryzysów zimnej wojny, Sowieci obawiając się utraty gospodarczej kontroli nad radziecką strefą okupacyjną w nocy z 23 na 24 czerwca 1948 roku wprowadzili lądową blokadę Berlina Zachodniego, ponadto odcięli dostawy prądu to tej części miasta. W odpowiedzi na działania Moskwy amerykanie i Brytyjczycy rozpoczęli tworzenie mostu powietrznego, dla celów propagandowych Amerykanie swoje działania określili mianem operacji Vittles, a Brytyjczycy – operacją Plainfare. "W momencie wprowadzenia blokady Berlin Zachodni potrzebował prawie 1900 ton samej żywności dziennie, aby uchronić mieszkańców przed głodem, dodatkowo potrzebny był węgiel dla elektrowni oraz paliwa płynne".

^{Podział Berlina na strefy okupacyjne}

Już od pierwszych dni funkcjonowania mostu powietrznego wykonywano dziesiątki lotów dziennie, w pierwszym tygodniu na dwóch berlińskich lotniskach dziennie lądowało 200 samolotów, przewożąc około 90 ton różnego rodzaju materiałów. Z kolejnymi tygodniami intensywność operacji lotniczych wzrastała proporcjonalnie, w szczytowym momencie operacji na trzech berlińskich lotniskach lądowały i starowały samoloty co minutę, 24 godziny na dobę, 7 dni w tygodniu. Znacznie wzrosły również ilości transportowanych towarów do ponad 5 tysięcy ton dziennie, a rekordowego 16 kwietnia 1949 roku dostarczono 13 tysięcy ton ładunków przy 1400 lotach. Blokada miasta została przerwana przez zmasowany transport lotniczy między Berlinem Zachodnim, a zachodnioniemieckimi strefami okupacyjnymi, zapewniający niezbędne zaopatrzenie dwóch milionów obywateli Berlina Zachodniego.

Brytyjscy i amerykańscy piloci przeprowadzili największą w historii operację transportu lotniczego, w przeciągu 14 miesięcy wykonano w sumie 278288 misji pomocowych, w wyniku czego dostarczono 2326406 ton. Ponieważ Sowieci odcięli dopływ prądu do Berlina Zachodniego, węgiel stanowił ponad dwie trzecie dostarczonego materiału. Z Berlina Zachodniego do zachodnich stref okupacyjnych z kolei transportowali produkcję przemysłową.

Koordynatorem całego mostu powietrznego został William H. Tunner, który w czasie II wojny światowej zorganizował podobną operację. Tunner dla pełnego usprawnienia operacji powietrznej wprowadził szereg nowych zasad, między innymi niezależnie od faktycznej widoczności piloci mieli lądować według wskazań przyrządów (IFR), każdy podchodzący do lądowania miał tylko jedną szansę na wylądowanie, gdy było to z jakiegoś powodu niemożliwe piloci mieli wracać do swojej bazy, gdyby nie udało im się "wcisnąć" ponownie w kolejkę do lądowania.

Planiści szybko doszli do wniosków, że w czasie, jaki był wcześniej potrzebny do przyjęcia i rozładowania dziewięciu maszyn, przy odpowiednim rozplanowaniu może wylądować 30 samolotów przewożących około 300 ton. Usprawnienia te sprawiły, że liczba wypadków i opóźnień znacznie spadła. Kolejną decyzją był zastąpienie samolotów C-47, które były w stanie pomieścić 3,5 tony ładunku, samolotami C-54 o tonażu 10 ton, przy takim samym czasie potrzebnym na rozładunek samolotu. Nachylenie podłogi ładunkowej "taildraggera" C-47, utrudniało załadunek przewożonych towarów na ciężarówki. W przypadku płaskiej trójkołowej przekładni ładunkowej C-54, ciężarówka mogła się do niej cofnąć i szybko rozładować lub załadować ładunek. Tunner więc zdecydował, żeby zastąpić wszystkie C-47 używane w operacji Vittles samolotami C-54 lub większymi.

W dniu 31 lipca 1948 roku podczas swojej pierwszej inspekcji funkcjonowania mostu powietrznego na lotniskach w Berlinie Tunner zaobserwował, że opóźnienia powodują również załogi samolotów, które w trakcie rozładunku / załadunku udawały się na odpoczynek do terminalu. Zakazał załogom opuszczania samolotu z jakiegokolwiek powodu podczas pobytu w Berlinie, zamiast tego wyposażył jeepy w mobilne bary z przekąskami, rozdając napoje załogom przy samolocie w trakcie jego obsługi. Załogi po wyłączeniu silników na rampie załadunkowej miały spędzić na berlińskich lotniskach tylko 30 minut i być gotowe do startu w lot powrotny do „Ren-Men” lub Wiesbaden.

Aby zmaksymalizować wykorzystanie ograniczonej liczby samolotów, Tunner zmienił "drabinę" na trzy minuty i 500 stóp (150 m) separacji, ułożonych w stosy od 4000 stóp (1200 m) do 6000 stóp (1800 m). Regularne kontrole i konserwacja samolotów stały się najwyższym priorytetem, szczególnie przestrzeganie 25-godzinnych, 200-godzinnych i 1000-godzinnych kontroli.

W operacji wzięło udział około 75 tysięcy osób cywilnych i żołnierzy, w wypadkach zginęło 31 lotników amerykańskich, a koszt amerykańskiej operacji wyniósł ok. 1,49 mld współczesnych USD.

W dniu 12 maja 1949 roku Związek Radziecki zrezygnował z lądowej blokady zachodniej części Berlina, a pierwsze brytyjskie i amerykańskie konwoje samochodowe wyruszyły przez Niemcy Wschodnie z zaopatrzeniem dla miasta.

Wiele z usprawnień zespołu Tunnera jest współcześnie wykorzystywane przez gigantów logistycznych na całym świecie, oczywiście nie w takiej rygorystycznej formie jak to miało miejsce w Berlinie, ale w bardziej ucywilizowanej.

---

Subiektywne opracowanie, które ma na celu przybliżyć czytelnikowi w sposób przystępny wydarzenia historyczne, wspomagałem się materiałami z Wikipedii i innymi. Obrazy pochodzą z Wikimedia na licencji CC0.