LesioPM

W brytyjskim resorcie zdrowia powstał pomysł aplikacji, która miałaby natychmiast ostrzegać użytkowników o kontakcie z osobą u której potwierdzono zarażenie koronawirusem. W ocenie rządowych doradców pozwoliłoby to stopniowo znosić obecne dość drastyczne ograniczenia, ale przede wszystkim ułatwiła by pracę służbom, które obecnie po zdiagnozowaniu zarażonej osoby muszą mozolnie ustalić inne osoby, z którymi nosiciel mógł mieć styczność w ostatnim czasie. Trzeba jednak zadać sobie jednak pytanie co gorsze: zamknięcie w domu, czy poddanie się ciągłej inwigilacji ze strony państwa.

Image by mohamed Hassan from Pixabay

Na czym polega działanie tej aplikacji? W założeniu wszyscy korzystający z przestrzeni publicznej mają zainstalowaną aplikację, która ma ciągły dostęp do danych lokalizacji GPS i sygnału Bluetooth urządzenia, ponadto korzystając transportu podziemnego, gdzie sygnał GPS jest niewystarczający użytkownik musiałby skanować kod QR np. wagonu, żeby doprecyzować położenie. Tak więc inwigilacja 24/7.

W przypadku, gdyby u któregoś z użytkowników testy potwierdziły COVID-19, aplikacja natychmiast wysyła powiadomienie do innych użytkowników aplikacji, którzy mieli z nim styczność. Osoby te zostały namierzone dzięki temu, że ich smartfony zostały zlokalizowane w tych samych miejscach i czasie co smartfon zarażonego pacjenta. Osoby te zostaną objęte testami i kwarantanną, a miejsca gdzie przebywał zarażony zdezynfekowane.

Czyż to nie piękny idealny świat? Zaproponowane rozwiązanie nie jest autorskim pomysłem Brytyjczyków, gdyż zostało skopiowane rozwiązania, które wprowadził komunistyczny rząd chiński w stosunku do swoich obywateli. Aplikacja "ostrzegająca przed koronawirusem" została wdrożona w Chinach już parę miesięcy temu, podobnie jak w brytyjskiej propozycji była ona "dobrowolna", tzn. chińscy użytkownicy mogli wychodzić do przestrzeni publicznej i korzystać z transportu publicznego tylko wtedy gdy ją zainstalowali na swoich smartfonach.

Zaskakuje, że brytyjscy etycy zauważają, że odgórne rozwiązanie chińskie nie sprawdzi się w zachodnim społeczeństwie, ale niewykluczone, że samo społeczeństwo wymusi na sobie stosowanie tych rozwiązań. Jako przykład podano pracodawców, którzy z "troski" o zdrowie swoich pracowników mogą polecać im korzystanie z aplikacji, albo restauratorów, którzy w trosce o innych klientów w lokalu poproszą dowodu niskiego ryzyka (uruchomioną aplikację) zanim wpuszczą do zatłoczonego lokalu.

Moim zdaniem ani jeden ani drugi argument nie jest w stanie się obronić, myślę, że ze świecą szukać restauratora, który po kilku tygodniach posuchy w interesie będzie przebierał w klientach, podobnie sprawa się ma z pracodawcami. Jednakże nie bez znaczenia jest strach i panika jaka opanowała nasze społeczeństwo, to może być katalizatorem pchającym do odstępstwa od prywatności na rzecz pozornego bezpieczeństwa.

Polska aplikacja "Kwarantanna domowa" również budzi wiele wątpliwości specjalistów od cyberbezpieczeństwa, a na dodatek od dziś jest ona obowiązkowa dla osób objętych kwarantanną domową. Z jednej strony pomysł wydaje się zasadny, gdyż słyszym codziennie o nieodpowiedzialnym zachowaniu niektórych osób, ale z drugiej strony wskazana by było umożliwienie glębszej kontroli społecznej nad aplikacją.

... po kliknięciu opcji Uprawnienia w sklepie Google Play okazuje się, że aplikacja ma szersze uprawnienia, np.:

• widzi, z jaką siecią Wi-Fi się łączysz;
• odczytuje zawartość pamięci Twojego urządzenia i może modyfikować lub kasować jego zawartość;
• odczytuje identyfikator urządzenia i informacje o połączeniu;
  -ma dostęp do aparatu i mikrofonu, może więc nagrywać dźwięk i wideo;
• odczytuje lokalizację na bazie danych z sieci komórkowej i GPS;
• ma też kontrolę nad latarką.
  Po zainstalowaniu aplikacji okazuje się, że sprawdza też, jakie inne aplikacje są zainstalowane na telefonie i czy nie ma wśród nich takiej, która oszukuje lokalizację.

^{źródło: fundacja Panoptykom}

Czy okres przechowywania danych osobowych przez 6 lat jest naprawdę absolutnie niezbędny? Ministerstwo nie wyjaśniło tego wyczerpująco. Owszem, na część pytań da się odpowiedzieć bez zaglądania w kod, ale tylko otwarty kod dałby silną gwarancję, że państwo nie przesadza z naruszeniami prywatności.
Owszem, otwarty kod może też ułatwiać sposoby poszukiwania wad w aplikacji. Na tym jednak polega bezpieczeństwo, aby wady znajdować i możliwie szybko usuwać.

^{żrodło: niebezpiecznik.pl}

Rząd Singapuru zrobił ciekawe posunięcie tworząc aplikację Trace Together, która działa podobnie jak brytyjskie i chińskie aplikacje, ale w odróżnieniu do nich jej kod jest open source i został udostępniony w sieci, więc każdy może sprawdzić jakie dane zbiera i przechowuje aplikacja.

Na koniec dygresja dla fanatyków teorii spiskowych, może twórcom tego wirusa nie chodziło o zaszczepienie całej ludzkości, ale o poddanie ich bezwzględnej dobrowolnej inwigilacji.

Artykuł brytyjskich naukowców: https://science.sciencemag.org/content/early/2020/03/30/science.abb6936